sty 152020
 

Nie piszę tu o niczym nowym. Borejko już kiedyś o „Jokerze” wspominał. Niestety, blog „Git Games” zniknął, a po śmierci Adriana nie ma raczej szans na odzyskanie kompletu jego tekstów dotyczących historii RPG w Polsce (tutaj zebrałem, co mi się udało wyszperać w sieci). Nawet Wayback Machine nie skopiowała wszystkiego… Stąd pozwalam sobie na swego rodzaju powtórkę, zwłaszcza że mogłem zeskanować strony z czystego, w zasadzie nieużywanego egzemplarza czasopisma. Może się to komuś przyda.

„Joker” nr 2 (1989 r.)

Pierwszy numer czasopisma „Joker” – z podtytułem „Magazyn gier” – ukazał się w 1987 roku jako wydanie specjalne miesięcznika „Problemy”. Nie wiem, niestety, jaka była zawartość tego wydania, gdyż nigdy nie miałem go w rękach. Może kiedyś uda mi się go upolować (gdyby ktoś miał i chciał się pozbyć, proszę o kontakt).

Drugi numer ukazał się w 1989 roku już jako dodatek do miesięcznika „PAN”. Całe wydanie wyszło najwyraźniej spod ręki figurującego w stopce jako „autor” Jacka Ciesielskiego (Borejko sugerował także współpracę Wojciecha Pijanowskiego). Czasopismo zapewne dopadłem w kiosku jako fan gier wszelakich. Wiele z niego nie zapamiętałem, choć zafascynował mnie w tym właśnie wydaniu jeden artykuł, zatytułowany Gra fantazji. Potem zapomniałem o nim na długo i dopiero kilkanaście lat później, m.in. dzięki Borejce, mgliste wspomnienia wróciły: tam było coś o RPG! Sprawdzić nie było jak, mój egzemplarz przez lata gdzieś się zawieruszył. Były na szczęście skany zrobione swego czasu przez Borejkę, niestety z egzemplarza nie pierwszej świeżości. Prawdę mówiąc za bardzo się wtedy w tekst nie wgłębiłem.

„Joker” nr 2 (1989 r.)

Niedawno z głupia frant wyszukałem „Jokera” na Allegro. Był! Drugi numer, w świetnym stanie. Egzemplarz szybko wylądował u mnie w domu, a chwilę potem trafił na skaner. Interesujące dla nas, erpegowców, strony zebrałem w jeden PDF – link znajdziecie pod tekstem. Oczywiście przeczytałem całość jeszcze raz. To była interesująca lektura.

Najbardziej zaskoczył mnie zapis w stopce czasopisma: ilustrację autorstwa Larry’ego Elmore’a przedrukowano za zgodą TSR. Rok 1989 to początki transformacji ustrojowej, wolna amerykanka w wielu dziedzinach życia, brak ustawy o prawach autorskich, drogie telefony do USA, Polska jeszcze nie podpięta do światowej sieci (wciąż obowiązuje embargo technologiczne). A tu ktoś – zapewne Jacek Ciesielski – zadał sobie trud załatwienia zgody posiadacza praw do ilustracji.

„Joker” nr 2 (1989 r.)

Co do samego artykułu o RPG… Z lektury Gry fantazji 30 lat temu najlepiej zapamiętałem „bajkę” o Gygaxie i Arnesonie – dzisiaj nie mogę tego inaczej nazwać, choć wizja roztoczona przez Ciesielskego nadal emanuje czymś magicznym. Nie ma nic wspólnego z faktyczną historią powstania Dungeons & Dragons, lecz wciąż czyta się to fantastycznie – jestem pewien, że mając 10 lat, uwierzyłem w każde słowo. Reszta tekstu nie jest wiele lepsza, choć ideę gier fabularnych wyjaśnia on całkiem nieźle. Uśmiech budzą opisy systemów, zwłaszcza pomieszanie Warhammera Fantasy BattleWarhammerem FRP.

Pod koniec lektury znów zaskoczenie. W konkursie można było wygrać podręcznik do gry Dragon Warriors. Ciekawe, czy ktoś wziął w nim udział i czy wręczono nagrodę? Kolejny numer „Jokera” nigdy się nie ukazał, a przynajmniej nigdzie nie znalazłem o nim wzmianki. Oprócz tego jest tu jeszcze jedna ciekawa rzeczy. Nagrodę opisano jako „grę fantasolo” – wymyślony przez Ciesielskiego termin oznaczający dobrze znaną dzisiaj „grę paragrafową” – lecz mam co do tego pewne wątpliwości. Dragon Warriors doczekało się co prawda paru gamebooków, lecz były one wydawane pod tytułem Blood Sword. Czyżby tak naprawdę chodziło o podręcznik do RPG? Wydawnictwo Corgi wypuściło podręczniki do DW w zwykłym formacie książkowym w miękkiej oprawie (podobnie zresztą zrobiło z brytyjskim wydaniem  Tunnels & Trolls). Może stąd pomyłka i faktycznie można było wygrać erpega?

„Joker” nr 2 (1989 r.)

Warto zaznaczyć, że artykuł z „Jokera” nie był niczym nowym – to mocno okrojoną wersją tekstu Jacka Ciesielskiego Gra fantazji z „Magazynu Razem” 11/86 lub 5/87. Borejko na swojej osi czasu dotyczącej historii RPG w Polsce wspomniał, że tekst z „Jokera” był wcześniej dwukrotnie publikowany. Na osi zaznaczono Grę fantazji jako tekst z „Magazynu Razem” 5/87, lecz na sporządzonej – zapewne później – przez Borejkę liście bibliograficznej wskazano wydanie 11/86, i tak też Adrian opisał to na blogu. Na wciąż dostępnym w sieci skanie artykułu brakuje oznaczenia numeru czasopisma. Może ktoś ma archiwalia i potwierdzi?

Tekst w „Jokerze” nie był prawdopodobnie pierwszym opisem gier fabularnych, jaki przeczytałem w życiu. Podejrzewam, że wcześniej mogłem trafić na wzmianki w „Fantastyce” czytywanej przez mojego ojca (na „Razem” niestety się nie załapałem). Tyle że niewiele wtedy z tego wszystkiego rozumiałem. Z drugiej strony znałem już DreszczLabirynt śmierci oraz Magię i miecz. Niedługo potem doszły BattletechPotyczka. Grunt był przygotowany.

Plik do pobrania: „Joker” – artykuł „Gra fantazji”

 Zamieścił: dn. 15/01/2020 o 00:51

  8 komentarzy do “Magazyn gier „Joker” i RPG”

Komentarze (8)
  1. Faktycznie, wspaniała bajka o dwóch druhach, Greyhawku i Blackmoorze, ale jest w niej też ziarno prawdy: „zasady były opisane tak niejasno, że nie sposób było w nią zagrać”;)

  2. Wygląda, że Pijanowski wystąpił w pierwszym numerze: https://boardgamegeek.com/image/4202698/bestia

    Znajdziesz może siły, by zeskanować resztę?

 Zostaw odpowiedź